Uitgebeten wit en dichtgelopen zwart in je fotoprint

maandag 16 mei 2022, 22:44 door Nando Harmsen | 3.234x gelezen | 10 reacties

We willen geen uitgebeten wit of dichtgelopen zwart in de foto. Liever alles in middentonen, zo lijkt het soms. Ik vind het niet erg om een van beiden in de foto te hebben. Maar ik moet dan wel opletten bij het printen van een foto.

Who's afraid of red, yellow, and blue. Je kent deze zin misschien wel. Het is de titel van de schilderijen van Barnett Newman. De titel is gebaseerd op Who's Afraid of Virginia Woolf, wat op zijn beurt weer gebaseerd is op de het Disney liedje Who's afraid of the big bad wolf uit 1933.

Ik wil er eentje aan toevoegen: wie is er bang voor puur zwart en wit? Ik heb de indruk dat heel veel fotografen daar bang voor zijn. Let maar eens op hoe vaak er geroepen wordt dat er dichtgelopen zwart en uitgebeten wit in een foto zit.

Nachtfotografie is een typische soort fotografie waarbij puur wit en puur zwart kan verschijnen. Maar dan komt de vraag, is dat erg? Ik vind van niet. Tenzij het om een pure over- of onderbelichting van je onderwerp gaat, dan wel.
Is het erg wanneer er puur wit of puur zwart in een foto aanwezig is? Ik vind van niet, zo lang het maar een bewuste keuze is. Je wilt niet uitgebeten wit in delen die belangrijk zijn, of dichtgelopen zwart wat dat betreft.

Voor delen die minder belangrijk zijn, voor zover dat zo genoemd kan worden in een compositie, is wit of zwart helemaal niet erg. Kijk naar de grootmeesters in de fotografie, en zie hoe veel uitgebeten wit en dichtgelopen zwart gebruikt wordt.

Ik ben dan geen grootmeester in de fotografie, zwart en wit mag best in een foto aanwezig zijn.
Ga je echter printen, let dan wel op deze delen in je foto. Niet zozeer voor puur zwart, maar wel voor puur wit. Om dat te begrijpen moeten we eerst even kijken naar het afdrukken an sich.

Gaan we printen dan worden er minimaal 3 kleuren inkt gebruikt. Dit is cyaan (C), magenta (M), en geel (Y). Het combineren van deze drie basiskleuren maakt het mogelijk om alle gangbare kleuren te maken. We zien deze drie kleuren terug als de afkorting CMYK.

De K in CMYK staat voor Key, wat niets meer dan zwart is. En inderdaad, je hebt zwart nodig voor alle grijstinten in je foto. De meeste printers hebben vaak nog meer kleuren ter beschikking. Het enige wat ze niet hebben is de 'kleur' wit.

Ga je printen, dan heb je allerlei kleureninkt en zwarte inkt ter beschikking. Maar geen witte inkt.
Daar komt het probleem om de hoek kijken. Heb je een foto met puur wit in de foto, dan zal er op die plek geen inkt gebruikt worden. Je eindigt dus met de kleur van je papier. Wil je een perfecte afdruk, dan zou je ook op de plekken waar wit hoort inkt willen hebben.

Er is een hele simpele oplossing. Zorg dat voor je afdruk het witte gedeelte niet helemaal wit is. Dit is eenvoudig voor elkaar te krijgen door een kleine aanpassing in de curven te maken. Dit kan in Photoshop, Lightroom, en nagenoeg elk ander serieus foto bewerktingsprogramma.

Met het driehoekje boven rechts in je histogram geeft je de mogelijkheid om puur wit zichtbaar te maken. In een print zal daar geen inkt gebruikt worden.
Een curve heeft namelijk in input en een output. Wit heeft een waarde van 255 op de histogram schaal. Dit is de input. Normaal is de output gelijk aan de input, maar door de waarde naar bijvoorbeeld 250 te zetten, maak je het wit een fractie grijzer.

Door in je curves de output van 255 naar bijvoorbeeld 250 te zetten, zal er ook in de witte delen een klein beetje inkt gebruikt worden als je een afdruk maakt.
Doordat het wit nu fractie grijzer is geworden, wat met het blote oog niet of nauwelijks te zien is, zal de printer op de delen die wit zijn toch inkt gebruiken. Op deze manier zal er op de hele foto inkt gebruikt worden zodat er nergens meer het blanco fotopapier te zien is.

Je kunt hetzelfde trucje ook toepassen voor puur zwart, door de input op 0 te houden maar de output op 5 te zetten. Het pure zwart wordt op die manier iets minder puur zwart. Maar omdat hier sowieso inkt gebruikt wordt, is de noodzaak hier wat minder groot.

De cursus Perfecte afdrukken maken op Photofacts Academy

Wil je alles weten over het afdrukken van foto's, en hoe je dit op een perfecte manier kunt doen? Op Photofacts Academy vind je de cursus Perfecte Afdrukken maken door Johan Elzinga.

In deze cursus neemt Johan je mee met alle ins and outs over het afdrukken van je eigen foto's. Waar moet je op letten, wat zijn de valkuilen, en hoe zit het nu met kleuren en kleurprofielen?

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

10 reacties

Tom schreef op dinsdag 17 mei 2022 om 12:41 | reageer
Benieuwd dat je niet toelicht waarom het niet wenselijk is het wit van het fotopapier te behouden?
In mijn optiek is dit niet erg, wit is wit en als het goed papier is zal dit ook wit blijven (en niet bvb vergelen na verloop van tijd) zou ik denken?

Danny de Jong schreef op dinsdag 17 mei 2022 om 20:15 | reageer
Grappig met dat wit van het papier van Ton. Dezelfde vraag is: Als je muur mooi wit is wanneer daar stucwerk op zit en waarom verven we dit dan toch nog een keer wit... en vinden we dat toch mooier (en ik heb het niet over stof)

Tom schreef op woensdag 18 mei 2022 om 09:45 | reageer
Dit is voor mij iets totaal anders. Een nieuwe stucwerk muur is namelijk niet mooi wit, maar mat en daardoor vaak ook licht geschakeerd in kleur. Het is ruw, wordt dus snel vuil en is niet te onderhouden.
Je schildert de muur dus op zijn minst om ervoor te zorgen dat het mooi wit blijft.
Dat heb je met papier niet.

Ik ben dus nog steeds benieuwd naar Nando zijn motivatie

Nando schreef op woensdag 18 mei 2022 om 10:03 | reageer
@Tom:
Het is simpel. Door inkt op papier te brengen verander je de reflectieve waarde van het papier. Hoewel ik moet toegeven dat het bij heel goede kwaliteit papier voor het oog niet snel zichtbaar zal zijn.

Mac schreef op donderdag 19 mei 2022 om 07:44 | reageer
@nando
Je schrijft terecht dat de printers niet de kleur wit hebben.
Maar er zijn in het verleden inktsets geweest voor Z/W printen die zwart, aantal grijs tinten en wit hadden.
Volgens mij zijn ze er niet meer (snel googlelen levert niks op), maar weet het niet zeker.

Nando schreef op donderdag 19 mei 2022 om 09:44 | reageer
@Mac:
Met een beetje Googelen (in het Engels) is er wel wat over wit printen te vinden, wat met name industrieel gebruikt wordt voor het printen op transparante materialen.
Grijstinten zie je wel regelmatig de kop opsteken bij consumenten printers.

Donald Willemsen schreef op zaterdag 21 mei 2022 om 00:30 | reageer
@Nando, je stelt terecht dat alles wat puur wit is op een foto en je drukt dat af op papier, dan zal de printer op die delen geen inkt gebruiken. Als oplossing raad je aan om de printer toch inkt te laten gebruiken door de output van de curve op bijvoorbeeld 250 te zetten.
Nu maak ik van kleurenfoto's soms grafische zwart/wit beelden door de kleurenfoto om te zetten naar z/w om te zetten en dan alle grijswaarden eruit te halen zodat je vrijwel enkel puur zwart en wit overhoudt. Zou je in zo'n geval dan ook de outputwaarde van wit in de curve aanpassen? Ik kan je hier als voorbeeld nu geen foto bijsluiten om je te laten zien wat ik bedoel.

Donald Willemsen schreef op zaterdag 21 mei 2022 om 00:37 | reageer
@Nando, om je te laten zien wat ik bedoel kun je eens kijken op deze link: https://www.facebook.com/Gempephotography/photos/a.1480513838943779/1480513862277110

Nando schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 10:42 | reageer
@Donald Willemsen:
In dit geval zou ik gewoon wit wit laten.
(de foto is overigens niet uit de Provence zoals erbij staat, maar het is Etretat in Normandië

Donald Willemsen schreef op dinsdag 24 mei 2022 om 10:56 | reageer
Nando, er was met het verwerken van de gps gegevens een foutje gemaakt. Je hebt gelijk. Het was me al opgevallen maar ben vergeten het te verbeteren.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.168 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Uitgebeten wit en dichtgelopen zwart in je fotoprint