Review: Canon EF 11-24mm f/4L USM

vrijdag 4 december 2015, 23:08 door Nando Harmsen | 11.604x gelezen | 3 reacties

Met de komst van de digitale fotografie lijkt er een onbedwingbare drang naar groothoek te zijn ontstaan. Vooral bij de landschapsfotografen kan het niet 'breed' genoeg. Voor de cropcamera's van Canon is er bijvoorbeeld de EFs 10-22mm f/3,5-4,5 USM, een prachtig objectief dat omgerekend naar fullframe een beeldhoek oplevert van 16mm.

Het fullframe segment heeft het equivalent: de EF 16-35mm f/2,8L II USM en de f/4 IS versie daarvan. Vergeleken met het analoge tijdperk waren deze brandpunten bijna ondenkbaar; destijds was 24mm al een extreme groothoek. Als er nu over groothoek gesproken wordt denken we allemaal direct aan 16 of 17mm.

Nu is de grens met de EF 11-24mm f/4L USM weer een stukje opgeschoven; een objectief van Canon dat een nog breder beeld oplevert dan de populaire Nikon 14-24mm f/2.8 en daarmee zelfs in de richting van een fisheye lijkt te gaan. Dit objectief lijkt dan ook de droom van elke landschapsfotograaf te zijn.

Voor deze review heb ik het objectief bij diverse gelegenheden gebruikt, waaronder een trouwreportage, interieurfotografie, sterrenfotografie en natuurlijk het onvermijdelijke landschapsfotografie.

Ik vermoed dat de 11-24mm f/4L bij deze laatste vorm van fotografie het meest gebruikt zal worden, maar het is moeilijk om dit naar waarheid in te schatten. In het grootste gedeelte van mijn review zal de nadruk bij landschapsfotografie liggen.

Eerste indruk

Als de brandpuntsafstand al indrukwekkend genoemd kan worden, dan is het uiterlijk van dit enorme objectief misschien nog indrukwekkender. Het weegt meer dan een kilogram en heeft een enorm frontlens element, dat bovendien bol is en dus ver uitsteekt.

De vaste 'zonnekap' beschermt deze frontlens en juist de combinatie met deze kap maakt het objectief zo groot en indrukwekkend. Het formaat wordt pas zichtbaar als we het objectief naast een EF 24-70mm f/2,8L II USM zetten, die een frontlens element van 82mm diameter heeft, en de TS-E 17mm f/4L. Deze laatste heeft ook een bolle frontlens maar die valt volledig in het niet naast de EF 11-24L.

De EF24-70mm f/2,8L II USM, EF 11-24mm f/4L USM en TS-E 17mm f/4L naast elkaar.
De EF11-24L is GROOT
De EF11-24L heeft de bekende bouw die we van de meeste L-objectieven kennen. Het gaat zelfs zover dat het objectief onder de scherpstelring vrijwel identiek is met de meeste moderne groothoek (zoom) objectieven uit de L-serie van Canon.

Er is weather sealing aanwezig zodat er geen vocht tussen objectief en camera naar binnen kan, maar de vraag is in hoeverre de voorkant van dit objectief daadwerkelijk (spat)waterdicht is.

Normaal wordt een filter geadviseerd om een objectief ook aan de voorzijde volledig te beschermen. Laat dit nu bij dit objectief niet mogelijk zijn. Bovendien schuift het frontlens element in en uit het objectief wanneer aan de zoomring wordt gedraaid.

Het zoomen laat de frontlens in en uit schuiven. Ondanks dat het objectief spatwaterdicht is, lijkt het verstandig om hier rekening mee te houden. Een UV-filter om dit extra te beschermen (zoals bij andere objectieven geadviseerd wordt) is hier niet mogelijk.
Om de bolle lens te beschermen levert Canon een flinke lenskap die vastklikt op de vaste zonnekap. Ik kan me voorstellen dat je deze kap continu op het objectief wilt houden, om deze alleen te verwijderen als er een compositie wordt gemaakt.

Helaas is er geen koortje aan deze lenskap, zoals dat wel bij de kap van de TS-E 17mm f/4L het geval is, waardoor je de enorme kap in je hand moet houden bij het fotograferen. Of je moet een grote diepe jaszak ter beschikking hebben want de kap is te groot om even in je broekzak te steken. Lastig, maar een minder belangrijk detail.

De lenskap klikt redelijk goed vast maar dat zou iets steviger mogen om er zeker van te zijn dat deze niet onbedoeld eraf gaat.

Het plaatsen en verwijderen van het objectief vergt de nodige zorgvuldigheid. Vanwege de grote diameter is het niet te adviseren om met je hand over de voorkant van het objectief te grijpen. Daarvoor is het allemaal te groot en zwaar. Snel van objectief wisselen is dus niet zo makkelijk als bij 'normale' objectieven.

Bij gebruik met een statief wordt pas duidelijk hoe topzwaar de EF11-24L is. Bij het verwijderen van de camera uit de balhoofdplaat was duidelijk te merken dat het objectief de camera 'naar beneden trekt'. Je zou bijna wensen dat de EF11-24L een statiefgondel zou hebben.

De EF11-24L is niet klein, maar ligt prima in de hand als deze op een (semi) pro camera gemonteerd zit. Bij kleinere en vooral lichtere camera's zal dat anders zijn. Erop en eraf halen moet voorzichtig gebeuren omdat de frontlens zo enorm is: je hebt niet zoveel plaats om het objectief goed vast te houden.

Fotograferen

Het objectief doet wat je ervan zou kunnen verwachten… èn meer. Als je denk dat er bij 16 of 17 mm al heel wat op de foto staat, kom je werkelijk voor een verrassing te staan wanneer de brandpuntsafstand naar 11mm gaat. Er komt zoveel op de foto dat je bang bent om je eigen voeten in beeld te krijgen.

Breed, breder, breedst

Het fotograferen met ultragroothoek is nooit makkelijk. Het probleem met brandpunten die korter zijn dan 24mm ligt in feite aan twee dingen: het onderwerp wordt verschrikkelijk klein, en (mede daardoor) het gevaar véél te veel op de foto krijgen. Daarom is een goede compositie met ultragroothoek heel belangrijk.

Het verkleinen van het landschap is natuurlijk nodig om alles op je sensor te krijgen – hoe meer je op de foto wilt, hoe kleiner het op de foto zal verschijnen. En juist omdat er zoveel op komt wordt wel eens vergeten dat er een onderwerp moet zijn waar je oog naar getrokken wordt.

Het meenemen van een goede voorgrond kan dus helpen om een interessante foto te creëren. Dit is iets wat met de EF11-24L op 11mm bijzonder belangrijk wordt – nòg meer dan bij, bijvoorbeeld, 16 of 17mm.

Een smal intiem bospad met een dicht bos aan beide zijden lijkt met 11mm plotseling een brede snelweg met hier en daar een boom. Het intieme van dat bos raakt verloren in de zee van ruimte die ontstaat doordat de afstanden uit elkaar getrokken wordt.

Een smal intiem bospad verandert in een open pad. Het uitrekken van afstanden is extreem.
Bij een bospad vullen de bomen de zijkanten en heb je in meer of mindere mate toch een voorgrond. Stap je uit het bos en de heide op, dan is wordt dat weidse landschap met 11mm brandpunt plotseling leeg. Details die er zijn worden zo klein dat ze niet meer opvallen waardoor het een foto zonder onderwerp kan worden.

Juist in een dergelijk landschap is met 11mm een voorgrond essentieel. Hou je hier rekening mee, dan is er goed mee te werken. Maar het blijft erg moeilijk. Je zou zeggen dat dit bij alle groothoek opnamen geldt, en dat is ook zo, maar bij 11mm is dat nog veel belangrijker.

Een landschap HDR opname met 11mm brandpunt. Een voorgrond zou veel toevoegen aan deze foto. Let ook op de vervorming van verticale lijnen (bomen op de horizon) en de verkleining: een sundog, rechts van de zon, is bijna niet te zien.

Vertekening

Een voorgrond meenemen is dus essentieel voor een foto die zo breed is. Maar hou rekening met de onvermijdelijke perspectief vertekening die optreedt. Hoe dichter de voorgrond bij het objectief is, hoe groter het onderwerp ten opzichte van de achtergrond wordt, iets wat bij alle groothoek objectieven gebeurt.

Bij 11mm moet je echter heel dicht op je onderwerp kruipen om het groot in beeld te krijgen. Bedenk daarbij dat het onderwerp in dat geval niet alleen bijzonder groot ten opzichte van de achtergrond wordt, maar ook vervormd. Misschien is uiteen getrokken een beter woord daarvoor.

Dit effect is het sterkst aanwezig in de hoeken, zoals in de foto van de herfstbladeren (figuur 9) goed te zien is. Voor deze foto zat ik met het objectief letterlijk tussen de bladeren.

Gebruik het perspectief en kruip dicht op je onderwerp als dat kan, in dit geval zelfs tussen de bladeren zelf. Dit kan bijzondere foto's opleveren die je 'naar binnen zuigen'. Houdt wel rekening met het uit elkaar trekken van de vorm, met name aan de randen.
Natuurlijk is er meer dan alleen landschapsfotografie. Denk onder andere aan interieur- of architectuur fotografie, maar ook trouwfotografie. Zeker bij die laatste is het opletten. Het is natuurlijk aantrekkelijk om extreem breed te gaan en 11mm lijkt er uitermate geschikt voor.

De typische effecten van een groothoek worden bij 11mm heel goed zichtbaar omdat er vaak herkenbare objecten en vormen op de foto komen. Is het in de natuur nog mogelijk om de vervorming makkelijk te accepteren, zo is het bij gebouwen, auto's en vooral mensen al snel storend.

Neem het voorbeeld van het bruidspaar in de auto, welke ik onder exact dezelfde omstandigheden en afstand heb gefotografeerd met zowel 11mm brandpunt als 35mm brandpunt (figuur 10). Niet alleen de bekende groothoek effecten zijn opvallend aanwezig, zoals het klein in beeld komen van de achtergrond (en dus veel achtergrond in beeld krijgen), maar ook het uiteen trekken van afstanden. De kofferbak van de auto is helemaal uit verband getrokken en van vorm verandert.

Het verschil: 35mm versus 11mm.
Het standpunt is exact hetzelfde en de auto heeft niet bewogen. Let vooral op het uitrekken van afstanden waardoor het gebouw heel klein en veraf op de foto staat, maar ook de lengte van de kofferbak, de vervorming die optreedt en natuurlijk hoeveel er uiteindelijk naast het onderwerp op de foto belandt.

Dit natuurlijke effecten van groothoek, maar ze worden extreem met 11mm brandpunt.
De vertekening van de auto is nog wel te accepteren en misschien zelfs bewust opgezocht om de foto een bepaalde sfeer of effect te geven. Het wordt anders wanneer we mensen op de foto zetten.

Vooral aan de randen van de foto zal dit veel storender en onnatuurlijker worden, iets waar de gefotografeerde persoon misschien niet blij mee wordt.

Let op de vervorming bij 11mm, niet alleen in de breedte maar ook in de hoogte. Lichaamsverhoudingen van de mensen worden uit verband gerukt. Hoe dichterbij, hoe sterker het effect.

In de volgende interieurfoto (figuur 12) is de vervorming van de architectuur aan de randen goed te accepteren (zelfs nauwelijks zichtbaar), de vervorming van de mensen in de onderzijde van de foto kan als nog steeds als storend ervaren worden. De afstand tot de mensen is toch redelijk groot.

Vervorming bij architectuur fotografie is acceptabel, maar de vervorming van mensen is opvallend. Een typisch effect van groothoek dat bij 11mm erg aanwezig is.

Andere brandpunten

Oh ja, er is natuurlijk ook nog de mogelijkheid om naar 16mm, 20mm of 24mm te zoomen. Maar ik zeg heel eerlijk; die 11mm is natuurlijk het doel van dit objectief. Die andere brandpunten zijn alleen maar handig. Uiteindelijk zal voor een EF11-24L gekozen worden juist vanwege die extreme groothoek.

Kwaliteit

Ik denk, en geloof niet dat Canon concessies heeft gedaan wat betreft kwaliteit, zeker omdat met het objectief rekening is gehouden met de komst van de hoge resolutie camera's zoals de EOS 5Ds en EOS 5DsR.

Andere reviewers en testsites hebben de karakteristieken uitgebreid en in detail getest om zo de hoeveelheid vervorming, chromatische aberratie en beeldresolutie te bepalen. Als we die sites bekijken komt naar voren dat de kwaliteit van het beeld inderdaad uitmuntend is.

Uiteindelijk is het fotograferen in een echte situatie hetgeen wat belangrijk is. Maar een paar punten over de kwaliteit wil ik toch ter sprake brengen.

Coma

Aan de randen van een foto zullen lichtpunten vaak vervorming krijgen. Dit wordt coma genoemd. Vooral bij sterrenfotografie, een onderwerp waarvoor dit objectief natuurlijk erg goed te gebruiken is, is dit ongewenst.

Het is, anders dan chromatische aberratie (CA), niet of nauwelijks mogelijk om coma te corrigeren. In een heldere maanverlichte nacht heb ik de proef op de som genomen en de resultaten zijn simpelweg verbluffend.

De hoeveelheid coma die dit objectief laat zien is zelfs bij 11mm en f/4 verwaarloosbaar klein. Om een indruk te krijgen wat coma voor effecten kan hebben, heb ik de coma van een EF 35mm f/1,4L ernaast gezet.

De coma is nagenoeg verwaarloosbaar. Een indrukwekkend resultaat van dit objectief. Vergelijk dit maar eens met de hoeveelheid coma die bij de EF 35mm f/1,4L @ f/1,4 te zien is, een objectief dat toch zeker niet tot de slechtste behoord.

Flare

Doordat de beeldhoek van 11mm zo verschrikkelijk groot is, zal de kans dat de zon in beeld komt heel aannemelijk zijn – mits de zon schijnt. Flare kan in dat geval nauwelijks volledig voorkomen worden, maar de hoeveelheid en sterkte van flare kan bepalend zijn voor de foto.

Flare ontstaat het snelste wanneer de zon (of een ander felle lichtbron) aan de zijkant van het beeld is. Maar ook meer naar het midden van het beeld zal flare vorming op kunnen treden.

De zon recht in beeld is vragen om flare. Misschien niet de meest extreme manier om flare te krijgen (de zon in de hoeken kan meer flare veroorzaken), maar wel een realistische situatie. De foto is gecropt naar 4x5 formaat.
Hoewel de zonnekap meer een kosmetische constructie lijkt heeft deze zeker zin. Dit merk je pas wanneer je een TS-E 17mm in de volle zon gebruikt hebt. De bolle frontlens pikt namelijk het zonlicht op, zelfs als dit buiten beeld is. De zonnekap voorkomt dat dit ook bij de EF11-24L gebeurd.

Vignetering

Bij 11mm en f/4 is de vignetering aanzienlijk en opvallend. Er is in de hoeken tot 3 à 4 stops lichtverlies. Of dat storend is hangt af van de omstandigheid en situatie. Een vignet kan namelijk helpen in het onder de aandacht brengen van je onderwerp.

Zeker bij 11mm waarbij zo veel in beeld komt dat het heel makkelijk wordt om te verdwalen in de foto. Vignetering in het geval van interieurfotografie is echter onwenselijk. Gelukkig gebruiken we dan vaak kleinere lensopeningen om voldoende scherptediepte te krijgen.

Bij f/8 is de vignetering grotendeels verdwenen en nauwelijks merkbaar. Het vignet van het objectief is gelukkig eenvoudig in een software programma te corrigeren. De automatische camera profielen zoals in Lightroom werken uitstekend.

Links 11mm met f/4 en rechts 11mm met f/8.De vignetering is heel sterk aanwezig maar eenvoudig in de nabewerking te corrigeren.

Vertekening en perspectief

Hoe breder een groothoek wordt, hoe meer vertekening optreedt. Die vertekening is bij de EF11-24L opvallend goed onder controle. Verticale lijnen zijn in het hele beeld mooi recht, mits de camera exact waterpas wordt gehouden.

Toch ontkomt ook de EF11-24L niet aan de typische perspectief vertekening. Sterker nog; op 11mm is de perspectief vertekening heel extreem te noemen. Zo lang we exact horizontaal fotograferen is er niets aan de hand. Richten we naar boven dan zullen de verticale lijnen heel snel en sterk naar binnen hellen.

Het tegenovergestelde gebeurd natuurlijk ook. Richten we naar beneden, dan buigen de verticale lijnen heel sterk naar buiten. Dit is karakteristiek voor een groothoek en daar ontkomen we niet aan.

Perspectief vertekening: links is de camera horizontaal gehouden, rechts naar beneden gericht.Richten we de camera naar boven, dan zullen de bomen de andere kant in gaan hangen.
Het corrigeren van de inwaartse of uitwaartse vertekening betekent het inleveren of opofferen van de extreme groothoek. We 'gooien' namelijk een deel van het beeld weg. Het betekent tevens dat de voorgrond nog verder uit perspectief getrokken wordt, zoals in het voorbeeld te zien is. Of dit wenselijk is hangt af van wat de fotograaf wil bereiken.

Perspectief corrigeren veroorzaak een grotere vertekening en veel beeldverlies. De vraag is of de correctie een toegevoegde waarde geeft. In dit geval waarschijnlijk niet, maar bij het fotograferen van gebouwen kan dat wel eens wenselijk zijn.
Er is nog meer vertekening te zien. In de hoeken worden objecten uitgerekt, alsof het uitgeveegd is. Met wolkenluchten is dit niet zo storend, maar in een bos met veel takken en bladeren in de hoeken kan dit een vreemd effect geven.

Dit is niet de enige vertekening van de werkelijkheid. Objecten tot maximaal ¼ van de boven-en onderrand kunnen verticaal uitgerekt worden zoals we in de interieurfoto al bij de personen zagen gebeuren (figuur 12).

Omhoog richten veroorzaakt perspectief vertekening. Ook de hond aan de onderkant is uitgerekt.
In sommige gevallen is die vertekening (uitrekken in de hoeken en rondom de onder- en bovenzijde) niet zo storend, maar in andere gevallen wel. Een landschapsfotograaf die voor de 11mm gaat doet er wijs aan om die vertekening zoveel mogelijk in de compositie mee te laten werken. Dit is een van de redenen waarom fotograferen met 11mm zo moeilijk is.

Voor de fotograaf van architectuur levert het naar boven of onder richten van de camera een bijzonder storend beeld op. Let op de lijnen van het gebouw en hoe erg deze 'achterover' hangen (figuur 19).

Het perspectief corrigeren is mogelijk, maar levert een bijzonder groot verlies aan beeld op waardoor het nut van 11mm volledig verloren gaat. Het originele formaat is in rood weergegeven.
Zo lang de camera met 11mm exact horizontaal gehouden wordt zal de groothoek vertekening in de hoeken acceptabel zijn. Maar pas dus op met het naar boven of naar onderen richten. Voor landschappen kan dit bewust gebruikt worden om een speciaal effect te bereiken, maar in architectuur of interieur fotografie zal die vertekening niet makkelijk geaccepteerd worden.

Filters

Het gebruik van filters heeft de laatste jaren flink aan populariteit gewonnen. Grijsverloopfilters en extreme grijsfilters zoals een Big Stopper worden veel gebruikt. De EF11-24L heeft geen mogelijkheid om op een normale manier, of met normale gangbare filters gebruikt te worden.

De fabrikant Lee heeft een speciale houder op de markt gebracht, zodat het filtersysteem toch gebruikt kan worden, maar alleen met het professionele SW150 systeem. En zelfs dan betekent het dat er niet breder gefotografeerd kan worden dan 13,5mm (met twee filter slots geïnstalleerd, volgens opgave fabrikant).

Gebruik je veel en graag filters voor landschapsfotografie? Dan is de EF11-24L niet erg geschikt en kun je misschien beter kiezen voor een alternatief zoals de EF14L of de EF16-35L.

Alternatieven

De 11mm is extreem breed. Geen enkel ander gangbaar objectief haalt een beeldhoek die zo extreem is. Alleen een fisheye met een beeldhoek van 180° gaat nog verder. Zo is er ook de EF 8-15mm f/4L maar dan praat je over een heel ander soort objectief waarbij op 8mm de typische ronde beeldcirkel zichtbaar wordt.

Ik heb helaas geen kans gehad om de EF8-15L met de EF11-24L te vergelijken, maar wel de EF 15mm f/2,8 fisheye; een inmiddels oud objectief maar nog altijd fijn en veelzijdig. Met de beeldhoek van 180° is dit objectief inderdaad breder dan 11mm, maar met de bolvormige vertekening die we van de fisheye objectieven kennen.

Het verschil tussen de 15mm fisheye (links) en 11mm (rechts) .Als het beeld van de fisheye gecorrigeerd wordt is het eindresultaat bijna hetzelfde
De bolling van het beeld wat met het fisheye objectief is gemaakt kan natuurlijk weggewerkt worden in een fotobewerkingsprogramma. Door die correctie verliezen we wel beeldmateriaal maar dat is onvermijdelijk. Het resultaat van dit zogenaamde 'de-fishing' lijkt verrassend veel op het beeld dat met 11mm is gemaakt.

In eerste oogopslag ziet het er exact hetzelfde uit. Een nauwkeurig vergelijk leert ons dat de foto met 11mm toch een heel klein beetje breder is. Maar het scheelt niet veel. Je zou bijna kunnen zeggen dat Canon het voor elkaar gekregen heeft om een objectief te creëren dat in wezen een fisheye is, maar met het 'de-fishing' ingebouwd.

Het resultaat na het de-fishing levert bijna exact dezelfde foto's op. De EF11-24L is echter nèt iets breder, maar het verschil is bijna verwaarloosbaar.
De TS-E 17mm f/4L is een tilt-shift objectief dat de mogelijkheid heeft om 'naast de camera' te fotograferen. Met de shift functie kunnen we namelijk een bredere beeldhoek creëren.

Het betekent wel dat we een aantal foto's moeten maken en het gebruik van een statief nodig is. Ook met de shift functie van de TS-E 17L is het mogelijk om bijna dezelfde beeldhoek te creëren als met 11mm op de EF11-24L.
Zijn dit echte alternatieven? Ja en nee. De fisheye levert na de 'de-fishing' misschien bijna hetzelfde beeld op, maar met kwaliteitsverlies in de hoeken. Bovendien is het een oud objectief dat (misschien) niet geschikt is om het maximale uit de nieuwe generatie hoge resolutie camera's te halen.

De TS-E 17L heeft die kwaliteit (waarschijnlijk) wel. Maar om een beeldhoek te krijgen die overeenkomt met de 11mm is het nodig om meerdere foto's vanaf statief te maken en deze als panorama aan elkaar te plakken.

Het kost dus tijd, zowel bij het fotograferen als in de nabewerking. Het is niet of nauwelijks geschikt voor bewegende onderwerpen. Want wat met een uitgelijnde camera met TS-E 17L vijf foto's vanaf statief gedaan moet worden, kan met de 11mm brandpunt met één enkel druk op de knop.
Meer over het vergelijk is te vinden op mijn site in een speciaal daarvoor bestemd artikel.

Conclusie

Het staat buiten twijfel dat Canon met de EF 11-24mm f/4L USM een prachtig en uniek objectief op de markt heeft gezet. Ondanks dat we hier een objectief hebben die ook de populaire brandpunten 16mm tot 24mm in het bereik heeft, zal de 11mm toch de belangrijkste, zo niet enige reden zijn om naar dit grote, zware objectief te grijpen. Bij juist gebruik kan de 11mm indrukwekkende beelden opleveren.

Het is echter niet zo dat we voor de komst van dit objectief geen mogelijkheden hadden om zo breed te gaan. De fisheye objectieven bieden immers na perspectief correctie een vergelijkbaar beeld. Echter, was het voorheen nodig om de fisheye beelden flink te vervormen teneinde de bolling tegen te gaan, met alle gevolgen van achteruitgang in beeldkwaliteit, zo is het nu mogelijk om zonder de correctie een dergelijk beeld te produceren.

Waarvoor is het objectief, en met name de 11mm ultra-groothoek, nu geschikt? Voor de natuurfotograaf is het duidelijk; nog breder dan breed. De vraag is of dit altijd noodzakelijk is, zeker bij landschapsfotografie, want het risico blijft bestaan dat er tè veel op de foto komt.

Voor interieur- en architectuur fotografie is het in mijn ogen minder geschikt. Natuurlijk levert 11mm voordeel op in kleine ruimtes of wanneer je niet ver genoeg van een gebouw kan gaan staan. Het nadeel is de perspectief vervorming.

De correctie die toegepast moet worden levert veel verlies aan beeld, en dus beeldhoek op. Kan de camera exact waterpas blijven, dàn levert de 11mm veel voordeel op.

Bij trouwfotografie werkt de vervorming tegen. Dit geldt in feite voor alle fotografie waarbij mensen in beeld komen. Met 17mm zou het misschien nog kunnen, maar 11mm levert zoveel vervorming op dat het storend wordt. Het zou kunnen dat het objectief mogelijkheden biedt bij sportfotografie, waarbij de vervorming bij actiefoto's in het voordeel kan werken. Daar heb ik echter geen ervaring mee.

De EF11-24mm f/4L USM is dus geen objectief waarmee ondoordacht gefotografeerd kan worden. Hoewel Canon de kwaliteit van het beeld heel goed in de hand heeft weten te houden, levert de extreme groothoek voor veel soorten fotografie ongewenste effecten. Dit heeft meer te maken met de karakteristieke ultra-groothoek effecten dan met het objectief.

Alles bij elkaar opgeteld is het een zeer moeilijk objectief en daarom minder geschikt voor een beginnende fotograaf. Maar ook voor de gevorderde fotograaf is het gebruik van deze extreme beeldhoek een echte uitdaging. De hoge prijs (momenteel zo'n 3.049 euro) zal sowieso de meesten afschrikken waardoor de EF11-24mm f/4L voorlopig een niché zal blijven.

Met dank aan Canon voor het beschikbaar stellen van het objectief.
 

Galerie

De galerij bevat een groot aantal beelden die zijn gemaakt met de EF 11-24mm f/4L. Alle foto's zijn met een brandpuntsafstand van 11mm gemaakt, puur omdat deze brandpunt het objectief zo bijzonder maakt. We weten allemaal wat 16, 17 of 24mm betekent voor een foto. Het is juist die 11mm brandpunt waarvoor de fotograaf zal kiezen bij aanschaf van dit objectief.

Figuur 23
Paddenstoelen in het bos: Hoewel gebruik is gemaakt van de minimale scherpstelafstand blijft het een groothoek landschapsfoto. Het toont de paddenstoelen in de natuurlijke omgeving.

Figuur 24
Door recht naar boven te fotograferen buigen de bomen naar elkaar toe. Deze vertekening kan goed gebruikt worden in de compositie maar het blijft opletten dat het niet nadelig wordt voor de foto. De foto is gecropt naar 4x5 formaat

Figuur 25
De vertekening kan leuke effecten teweeg brengen. Op minder dan een halve meter van de snuit is de kop van de hond al enorm vergroot ten opzichte van de poten. Ondanks er vanaf zo'n kleine afstand gefotografeerd wordt, wordt de hele omgeving in de foto zichtbaar. Pas op dat daar geen storende elementen in zijn. De foto is gecropt naar 4x5 formaat.

Figuur 26
De beeldhoek van 11mm is enorm. Het betekent perspectief vertekening zoals te zien is in de paddenstoelen in de voorgrond. Niet alleen zijn ze groter dan de anderen, ze vertonen ook een andere kijkhoek dan de rest omdat er hier naar beneden gefotografeerd wordt.
 

Figuur 27
HDR opname met 11mm, met een boom op niet meer dan 10 meter afstand. Voorgrond blijft essentieel, zeker omdat de achtergrond zo verschrikkelijk klein in beeld komt. De sundog, rechts van de zon valt niet op. Maar er komt wel veel op de foto.
 

Figuur 28
Voorgrond is essentieel bij 11mm, met hyperfocale afstand ingesteld voor maximale scherptediepte. Er komt met 11mm erg veel op de foto.
 

Figuur 29
Omhoog of omlaag richten zal het gebouw vervormen. Door het gebouw centraal te houden wordt perspectief vervorming voorkomen. De lijnen van de muren aan de zijkant liggen in het verlengde van de 'uiteenrekking' aan de randen, waardoor dit niet zichtbaar is.
 

Figuur 30
Een HDR nachtopname waarbij de camera iets omhoog is gericht om voldoende sterrenhemel in de foto te krijgen. Het heeft als consequentie dat het gebouw scheef komt te staan, terwijl de camera toch niet extreem onder een hoek is gebruikt. Er zou perspectief correctie nodig zijn om het gebouw recht te krijgen, of er moet tijdens het fotograferen besloten worden om de camera waterpas te houden.
 

Figuur 31
Het verschil in grootte van de bladeren op de voorgrond en het bruidspaar op de achtergrond. Vertekening door perspectief is hier niet storend. Door het bruidspaar in het centrum te houden voorkomt dit vertekening.
 

Figuur 32
Nachtopname met de Volle Maan. Het felle maanlicht verlicht het landschap en veroorzaakt flare. De flare is niet storend, net zomin als de perspectief vervorming. Een klein beetje voorgrond geeft diepte aan de foto.
 

Figuur 33
De camera is waterpas is gehouden, om zo de boom recht te laten staan. Dit heeft als consequentie dat de horizon exact in het midden is. Wat opvallend is, is de vertekening van de knuppelbrug. De stammetjes liggen in werkelijkheid exact recht.
 

Figuur 34
De groothoek vervormingen bij interieurfotografie. Vooral aan de randen is duidelijk te zien hoe de objecten 'uit elkaar'worden getrokken. De kamer meet ongeveer 5 bij 3 meter.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Prijzen voor de Canon EF 11-24mm f/4.0 L USM

» CameraTools

4 december 2015

€ 3.049,00

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

3 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Review: Canon RF 24-105mm f/2.8L IS USM Z

  door Nando Harmsen

• 

  Nieuw Canon firmware voor de EOS R3 en EOS R5

  door Nando Harmsen

• 

  Komt Canon ook met een retro camera?

  door Elja Trum

• 

  Review: Canon RF 200-800mm f/6.3-9 IS USM

  door Nando Harmsen

• 

  Canon introduceert nieuwe grootformaat imagePROGRAF printers

  door Nando Harmsen

• 

  Review: Canon RF 10-20mm f/4L IS STM

  door Nando Harmsen

Toon alle artikelen binnen Reviews