Tien geheimen van nachtfotografie

woensdag 12 december 2018, 11:08 door Ton Vingerhoets | 88.504x gelezen | 31 reacties

Bewust heb ik het geen tips genoemd omdat geheimen wat mystieker klinkt. En het nachtelijke duister is vol van mystiek! Dat maakt het zo uitdagend om op dat tijdstip te fotograferen. Drukke steden in de nacht vind ik fascinerend. De neonlichten en het voorbij razende verkeer; je kunt er echt spectaculaire foto's van maken. Vorig jaar heb ik overigens een serie van vier posting over nachtfotografie geschreven. Daarin komt een breed spectrum van mogelijke onderwerpen aan bod.

In deel 1 wordt motion blur behandelt, deel twee gaat over landschappen, deel drie is gewijd aan kleurrijke ijssculpturen en het vierde en laatste deel handelt over architectuur. Maar ook in mijn Portret van een bruisend Shanghai is een serie architectuurnachtfoto's te zien. Degenen die na deze posting meer willen lezen over nachtfotografie raad ik deze artikelen aan. Enfin, ik kwam op het idee om na Tien tips voor betere streetfotografie ook op dit vlak mijn ervaring te delen.

Wanneer ik 's avonds op pad ga met mijn camera en statief geeft me dat altijd weer een sensationeel gevoel. Alles ziet er totaal anders uit dan overdag. Het heeft daarom weinig zin om overdag een lokatie te gaan bezichtigen die je 's nachts wilt fotograferen. In Beijing onthou ik interessante plekken die ik 's avonds tijdens een autorit tegenkom. Tijdens mijn reizen maak ik vaak een busrit door een vreemde stad; verrweg de beste manier om een stad eerst eens visueel te ervaren.

In bovenvermelde nachtfotografiepostings heb ik al verteld dat je 's avonds vaak aan het vechten bent met hinderlijke lichtbronnen zoals straatverlichting en neonreclames. Omdat je doorgaans lange sluitertijden gebruikt in combinatie met een statief zorgen die vrijwel altijd voor overstraling; uitgebeten witte vlekken in je RAW waar weinig meer aan te corrigeren valt. En wat te denken van reflecties die je niet kunt verwijderen. Allemaal valkuilen waar mee te maken krijgt.

Je kunt dat deels voorkomen door je positie zo te kiezen dat je minimaal hinder ondervindt maar zelfs dan kun je overstraling van veel lichtbronnen niet voorkomen. Hoe dan wel? De beste ervaring heb ik tot nu met HDR. De laatste tijd maak ik reeksen van acht tot tien belichtingen die ik met Photoshop samenvoeg tot een HDR. De uitkomst is niet perfect maar sowieso zijn hooglichten en schaduwpartijen intact en vormt het een uitstekend uitgangspunt voor een verdere nabewerking.

Ik moet er wel bij vermelden dat dit alleen werkt bij niet bewegende onderwerpen zoals een gebouw. Het spreekt voor zich dat wanneer je motion blur wilt fotograferen een HDR zinloos is. In zulke gevallen schroef ik de lichtgevoeligheid op zodat mijn sluitertijden aan de korte kant blijven. Met mijn Canon 5D mark II ga ik tot maximaal ISO 1250. Ik moet dan in de nabewerking ruisonderdukking toepassen maar met wat extra aandacht worden de foto's zo strak als een pianosnaar.

Tien tips voor betere nachtfotografie

Nachtfotografie leunt zwaarder op nabewerking dan andere takken van fotografie is mijn ervaring. Enfin, om alles op een rijtje te krijgen heb ik hierna tien geheimen, of liever gezegd tips, samengevat voor betere nachtfotografie. Net zoals bij street photography zijn het aspecten die ik me proefondervindelijk heb eigen gemaakt. Maar ook hier geldt: ga ermee aan de slag en doe ervaring op!. Breng de tips in de praktijk en je zult zien dat je spectaculaire nachtfoto's maakt!

Tip 1

Fotografeer zonder uitzondering op een statief en gebruik een draadontspanner. Het statief moet zwaar genoeg zijn om bij eventuele wind stabiel te blijven. Onderschat dit aspect niet; de geringste wind veroorzaakt direct trilling wanneer je camera op de hoogste stand van je statief staat. Een zandzakje kan al wonderen doen om het statief te stabliseren.

Tip 2

Stel handmatig scherp met behulp van live-view. Met de vergrotingsfactor kun je erg nauwkeurig scherpstellen; de autofocus is 's avonds onbetrouwbaar.

Tip 3

Stel hyperfocaal scherp, diafragma maximaal f/11. Dat voorkomt diffractie (en kwaliteitsverlies in je RAW) en sluitertijden worden niet overbodig lang met overstraling als gevolg. Hyperfocaal wil zeggen: kies een scherpstelpunt op ongeveer een derde van de gewenste scherptediepte. Zelfs wanneer je op de voorgrond motion blur wilt creeren werkt dit principe.

Tip 4

Gebruik (bij een brandpuntafstand van 85mm of meer) de spiegelopklapfunctie om elke mogelijke trilling te voorkomen met onscherpte in je foto als gevolg.

Tip 5

Wees niet bang om iets hogere ISO waardes te gebruiken zodat je sluitertijden niet onnodig lang worden met ruis en overstraling (van neonlicht) als gevolg.

Tip 6

Kies zorgvuldig je positie ter voorkoming van met name reflecties (en overstraling) veroorzaakt door straatverlichting. Check dat eerst met try-out shots.

Tip 7

Maak van niet bewegende onderwerpen 6 of meer verschillende belichtingen, van onder- naar overbelicht en voeg die samen tot een HDR file. Er ontstaat een neurtaal file dat prima te bewerken is; je kunt naar wens contrast verhogen en verscherpen.

Tip 8

Motion blur veroorzaakt door verkeer kun je beinvloeden door de sluitertijden langer of korter te maken, varierend van 0,5 tot 1,5 seconde is mijn ervaring. De bereikbare effecten zijn legio: van lange lichtsporen tot kleuren als penseelstreken (zie foto's).

Tip 9

Wanneer je de ideale positie hebt gevonden en je camera settings (scherpstelling, diafragma en sluitertijd) zijn in orde maak dan een serie foto's (minstens 10) vooral wanneer je met motion blur effecten wilt bereiken want de hit rate is meestal erg laag.

Tip 10

Draag vooral tijdens de winter warme beschermende kleding; je beweegt niet veel waardoor je het sneller koud krijgt dan je denkt. Neem daarnaast materiaal (bijvoorbeeld een flink stuk plastic) mee om je camera en lenzen af te dekken bij een plotselinge regenbui.

Wat ik er dan nog aan toe moet voegen (maar voor zichzelf spreekt) is natuurlijk veel praktiseren om ervaring op te doen. Maar dat geldt ook voor de nabewerking. Check elke foto op kleurzweem; je zult zien dat bij veel straatverlichting de foto naar de rode kant neigt. Ik adviseer de witbalans van de camera in te stellen op 3200 – 3400 graden Kelvin. In de nabewerking kun je dan nog alle kanten op.

Voorbeelden van nachtfoto's

Hieronder is een serie van mijn nachtfoto's te zien met telkens een korte omschrijving.

Foto 1
Deze foto is gemaakt in het hart van Beijing vlakbij World Trade Center. Vanwege de motion blur is dit dus geen HDR. Na wat experimenteren vond ik 0,5 seconde (bij ISO 1250) de beste sluitertijd om het gewenste motion blur effect te bereiken. De foto heeft behoorlijk wat nabewerking gekost om het contrast en de kleuren optimaal te krijgen. Maar het resultaat is er dan ook naar.

Foto 2
Omdat de neonreclames continu wisselen durfde ik bij dit shot geen HDR aan. Deze foto is onlangs gemaakt in Chengdu (Sichuan province) bij ISO 200, f/10 en 3.2 seconden. Vanwege de lichtintensiteit kon ik de ISO waarde gelukkig zo laag mogelijk houden wat aanzienlijk minder nabewerking vereist (ruisonderdrukking). Persoonlijk vind ik vooral de kleuren in deze foto erg geslaagd.

Foto 3
Nog een nachtfoto gemaakt in Chengdu. Dit is een samenvoeging van negen verschillende belichtingen variërend van ¼ tot 10 seconde tot een HDR. Er zitten een aantal kritische partijen in het beeld die meteen neigen naar overbelichting. Dankzij spreiding in belichting en HDR zijn nu alle hooglichten en schaduwpartijen bewaard gebleven met een prachtige detaillering als eindresultaat.

Foto 4
Dit is de overbekende Shanghai TV tower op Pudong dat vol staat met spectaculaire architectuur. Let vooral op de tekening en scherpte. Ook hier neigt de verlichting snel tot overbelichte delen maar dankzij HDR is dat in de hand te houden. Het is een samenvoeging van acht belichtingen variërend van 1/5 tot 6 seconden. Gemaakt met de Canon EF 17-40mm f/4L en tjonge wat een detailweergave!

Foto 5
Shanghai staat vol met koloniale architectuur. Dit is een van de bekendste spots in het shopping center (Nanjing East Road) en 's avonds heerst er altijd een bruisende activiteit. Om dat te benadrukken heb ik hier weer motion blur aan het beeld toegevoegd. EXIF info ISO 100, f/10 en 0,3 seconde. Tevens geschoten met de EF 17-40mm f/4L die het als groothoekzoom prima doet.

Foto 6
Nog een kollossaal koloniaal gebouw aan de beroemde boulevard The Bund in Shanghai. De locatie is 's avonds fraai uitgelicht waardoor sluitertijden relatief kort kunnen blijven ter voorkoming van overstraling. Een reeks belichtingen voor HDR vond ik dit geval niet noodzakelijk. EXIF info: ISO 200, f/10 en 0,8 seconde. Weer gemaakt met de EF 17-40mm f/4L met detaillering van een prime.

Foto 7
Zoals foto 1 gemaakt in het hart van Beijing vlakbij World Trade Center. Dynamiek in het beeld was ook hier de opzet. Dat heb ik benadrukt door motion blur, maar nu een combinatie van verkeer en voergangers. Ik vind het een swingende foto geworden; vooral het zebrapad is in de compositie een essentiele component. De foto heeft veel nabewerking gekost maar ziet er strak uit.

Foto 8
Als hekkesluiter een foto onlangs gemaakt in Chengdu. Vanf een plein had ik een inkijk in deze brede laan met veel verkeer. Ik besloot de foto te maken met de scherpe Canon EF 100mm f/2.8 Macro. Het kostte even tijd voordat ik de juiste instellingen had gevonden en daarna heb ik zeker twintig shots gemaakt. Dit is een van de beste resultaten EXIF info: ISO 250, f/10 en 0,3 seconde.

Het is weer een lange posting geworden waar redelijk wat uurtjes in zitten. Bij streetfotografie komt het vooral aan op observeren en bliksemsnel toeslaan. Nachtfotografie is het tegenovergestelde: je schakelt drie versnellingen terug in het domijn van het statief. Ondanks deze vertraging is het een sensationele vorm van fotografie waarmee je opzienbarende foto's kunt maken. Het komt vooral aan op techniek en ervaring. Succes gewenst met jullie nachtelijke fotografieavonturen!

Cursus Photoshop

's Nachts shooten is een flinke uitdaging en technisch soms bijna onmogelijk. Gelukkig hebben we op Photofacts Academy een leuke Photoshop-cursus waarmee je een Foto van dag naar nacht kunt transformeren.

Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken


Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 12 december 2018.
De eerste publicatiedatum is zaterdag 12 maart 2011, 14:19.

Over de auteur

Woont en werkt in Beijing. Na een loopbaan als art director heeft hij zich in China gevestigd als fotograaf. Naast commerciële fotografie reist hij door China om de mooiste plekken vast te leggen. Een scherp oog voor detail, kleur en vorm zijn herkenbaar in zijn karakteristieke, levendige foto's.

31 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  De hele sterrenhemel in één foto

  door Nando Harmsen

• 

  5 controversiële fotografietips die ze je niet leren op de Fotovakschool

  door Elja Trum

• 

  5 Redenen voor een L-bracket, en 5 redenen tegen een L-bracket

  door Nando Harmsen

• 

  Workflow tips voor Lightroom Classic in 7 stappen

  door Nando Harmsen

• 

  Tien tips voor betere zwart-wit fotografie

  door Nando Harmsen

• 

  Review: Cursus Nachtfotografie door Nando Harmsen

  door Berry Dongelmans

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks